UYAK (KAFİYE) TÜRLERİ

1)

Bir münasip dostum olsa sırrım açar idim

Harc edüp  eldeki varım cümleden geçer idim

Tuti dilin agu verse nûş edip içer idim

Aşıklara ölüm gelmez tatlıdır ballar gibi

Yukarıdaki dörtlüğün uyağı, uyak örgüsü ve redifi sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Yarım uyak, aaab, -idim

B) Zengin uyak, abaa, -idim

C) Tam uyak, aaab, -ar idim

D) Tam uyak, aaba, -idim

E) Yarım uyak, aaab, -ar idim

Cevap E

 2)

    Yücesine çıktım baktım engine

    Ovasının köpüklenmiş selleri

 Yukarıdaki dizelerle;

 I. yiğit olan

II. kendisine güldürür

III. hep elleri

IV. düşmez ise dengine

 bu parçalar kullanılarak  çapraz uyak düzeni oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olur?

 A) III. – IV.     B) I. – II.        C) II. – III        D) I. – IV         E) II. – IV

       II. – I               IV. – III             I. – IV                II. – III             I. – III

Cevap D  

3)

Bana nispet çıkmış yolun üstüne

Samur kürk giyinmiş alın üstün

Taramış saçların belin üstüne

Bir elma yanaklı sim gerdanlıdır

 Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.

B) Ulama yapılmıştır.

C) Redif kullanılmıştır.

D) Düz uyak örgüsü kullanılmıştır.

E) Zengin uyak kullanılmıştır.

 Cevap E

4)  Aşağıdakilerden hangisinde redif kullanılmamıştır?

A) Düştüm ateşlere durmaz yanarım

      İçip aşkın dolusundan kanarım

B) Ne yaman bahçeli güllü goncalı

      Sinemi vurdu bir kirpiği kancalı

C) Gördü gözüm kabul ettim ölümü

     Geldi geçti hiç sormadı halimi

D) Ne güzel yetmiş de dostumun bağı

     El vurup gülleri dermenin çağı

E) Altı kardeş idik bindirdik ata

     Kızılırmak’ varınca oldu bir hata

Cevap  E

 5) Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir uyak kullanılmıştır?

 A) Kurtlarla düşmüşüm dağa

      Kurt sesim ulaşmaz çağa

B) Çınlasın çağrılarla çın çın da çın

     Çağ yıkarmış kaçın bulutlar kaçın

C) Ağam oğlan beyim oğlan

     Canım olsun sana kurban

D) Bize mesken oldu kahveler hanlar

      Yarin meclisinde oturan canlar

E) Aşk ile kendime biçtim kefenim

     Dolayıp boynuma taktım resenim

 Cevap B

 6) Aşağıdakilerden hangisinde uyak kullanılmamıştır?

A) Elindeki kınası soldu mu ola

     Evde kaynatası duydu mu ola

B) Sabah olsun tan yerleri ışısın

     Çiğ düşünde gül goncalar üşüsün

C) Yeşil ördek gibi daldım göllere

     Sen düşürdün beni dilden dillere

D) Ak gerdanda benler zer- nişanlıdır

      Zülfünün telleri pek reyhanlıdır.

E) Çek deveci develerin yokuşa

     Deli oldum o sendeki bakışa

 Cevap A

 7)

Yaktı beni aşk oduna o, yanmaz

Seher oldu, feryadımdan uyanmaz

Yukarıdaki beyitte görülen uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) Bir üstada olsam çırak

Bir olurdu yakın ile ırak

B) Kemiğimi kavursalar

Harman gibi savursalar

C) Torunuyuz bir dedenin

Tohumuyuz bir bedenin

D)Hak yoluna gidenlerin

Ey pir vasfın erenlerin

E) Asa olsam ellerine

Kurban olsam dillerine

  Cevap A

 8)

Her şey yerli yerinde,havuz başında servi

Bir dolap gıcırdıyor uzaklarda durmadan

 Yukarıdaki dizelerle;

 I. sarmaşıklar ve böcek sesleri

II.eşya aksetmiş gibi tılsımlı

III. sarmış evi

IV. bir uykudan

 bu parçalar kullanılarak sarma uyak oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?

 A) III. – IV.      B) I. – II.     C) II. – III    D) I. – IV      E) II. – IV

        II. – I               IV. – III           I. – IV           II. – III          I. – III

Cevap E

 9)

Biliyorum gölgede senin uyuduğunu

Bir deniz mağarası kadar kuytu ve serin

Hazların aleminde yumulmuş kirpiklerin

Yüzünde bir tebessüm bu ağır öğle sonu

 Yukarıdaki dörtlük için aşağıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

 A) Redif kullanılmıştır.

B) Ulama yapılmıştır.

C) Sarma uyak vardır.

D) II. ve III. dizelerde zengin uyak vardır.

E) I. ve IV. dizelerde tam uyak vardır.

Cevap E

 10)

I. Yaramaz geldi kim bilir nereden

II. Baktım avare bir küçük kelebek

III. Belli yorgundu; bir veremli çiçek

IV. Mavi bir gölge uçtu pencereden

Yukarıda numaralanmış dizeler aşağıdakilerden hangisine göre sıralanırsa çarpraz uyak oluşur?

A) IV. – I. – II. – III.            B) IV. – II. – I. – III.              C) II. – III. – I. – IV              D)II. – III. – IV. – I.            E) I. – IV. – III. – II.

Cevap B

 11) Aşağıdakilerden hangisinde cinaslı uyaklı vardır?

A) Düşün ki haşr olan kan, kemik, etin

     Yaptığı bu tümsek, amansız çetin

B) Ey kimsesizler el veriniz kimsesizlere

     Onlardır ancak el verecek kimse  sizlere

C) Günlerdir ne gördüm ne de bir kimseye sordum

     Ya Rab! Hele kalp ağrılarım dindi diyordum

D) Kardır üstümüze yağan geceden

     Yağmurlu, karlı bir düşünceden

E) Bir taze bahar alemi seyretti felekte

     Mevsim mütehayyil, vakit akşamdı Bebek’te

Cevap B

12)

Çatlıyor, yırtınıyor yokuşu sökmek için

Hey Sakarya, kim demiş suya vurulmaz perçin

Yukarıdaki beyitin uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarım uyak             B) Zengin uyak             C) Tam uyak            D) Tunç uyak               E) Cinaslı uyak            

 Cevap B

 13)

Kırgın kırgın bakma yüzüme Roza

Henüz dinlemedin benden türküler

Benim aşkım uymaz öyle her saza

En güzel türküyü bir kurşun söyler

 Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Zengin uyak kullanılmıştır.

B) Tam uyak kullanılmıştır.

C) 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.

D) Redif vardır.

E) III. dizede dört ayrı yerde ulama yapılmıştır.

 Cevap D

 14)

Kapandım yatağa son çare diye

Yepyeni bir dünya etti hediye

Yukarıdaki beyitin uyak çeşidiyle aşağıdakilerden hangisi aynıdır?

A) Bu nasıl bir dünya hikayesi zor

     Bütün bu kâinat muşamba dekor

B) Nesin sen? Hakikat olsan da çekil

     Otursun yerine bende her şekil

C) Yetiş körlük, yetiş, gözde takma cam

     Vatanım, sevgilim, dostum ve hocam

D) Benliğim kazan ve aklım kepçe

     Her fikir içimde bir kelepçe

E)  Mekanı bir satıh, zamanı vehim

      Bütün insanlık yalana teslim

 Cevap C

 15)

Gözyaşım Fırat gibi coştu, çağladı durdu.

Yüreğim koptu sanki… Canım yanıyor canım

Kara haberin beni habersiz yere vurdu

Ah güzel Erzincan’ım! Vah dertli Erzincan’ım!

 Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. ve III. dizelerde redif vardır.

B) Tunç uyak kullanılmıştır.

C) II. ve IV. dizelerde “-nım” lar rediftir.

D) Ulama yapılmıştır.

E) Uyak düzeni çarpraz uyaktır.

Cevap C

 16)

Kendi milli gururumu sezerim

Başım gökte, alnım ak gezerim

 Yukarıdaki dizelerin uyak çeşidi ve redifleri aşağıdakilerden hangisidir?

 A) Zengin uyak, -im         B) Tam uyak, -im           C) Zengin uyak, -erim            D) Tam uyak, -erim          E) Tunç uyak, -im

Cevap D

 17)

Bütün şehir nihayetsiz bir sûr içinde

Şimdi çiftler uyuyorlar bu nûr içinde

 Yukarıdaki dizelerin uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?

 A) Zengin uyak                        B) Tam uyak                C) Yarım uyak            D) Cinaslı uyak             E) Tunç uyak

 Cevap A

 18)

Hilâl ürpermişti gûya derinde

Semâ uzaklaşmış gibi yerden

Bu gece şu kavga sâhillerinde

Vahşi bir güzellikti hükmeyleyen

 Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?

A) II. ve IV. dizede redif kullanılmıştır.

B) Sarma uyak şeklinde kafiyelenmiştir.

C) I. ve III. dizelerde zengin uyak kullanılmıştır.

D) I. ve III. dizelerde redif yoktur.

E) Karacaoğlan’a aittir.

Cevap C

 19)

Birdenbire düştük gibi bir gizli sevince

Gezdik, yürüdük yan yana rüzgarlar esince

 Yukarıdaki dizelerde bulunan uyak çeşidi aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır?

 A) Kamilin nişanı o güzel huyu

     Ona ölçü olmaz bedeni boyu    

B) Derdin bedeni ağ gibi sarsa

     O müşkül halini gelip de sorsa

C) Aşıklarda hayat gam ile tasa

     Böyledir kaderi, değişmez yasa

D) Baharda dağlara çıkmak iyidir

     Çıkıp da dağlara bakmak iyidir         

E) Azgın deredeki selden uzak dur

     Aslı zatı bozuk kuldan uzak dur

Cevap C

20)

I. Doğru konuşurum hiç yalan demem

    Gül-zarda rakibe aman tanımam

II. Alır seni ummana götürür

    Bir sözüne bin söz ekler yetinir

 Yukarıda numaralanmış dizeler için hangisini söylemek doğru olur?

 A) I. ve II. dizelerde redif yoktur.

B) I numaralı dizelerde tam uyak vardır.

C) II numaralı dizelerde zengin uyak vardır, redif yoktur.

D) II numaralı dizelerde redif yoktur, uyak vardır.

E) I. ve II. dizelerde uyak yoktur, redif vardır.

Cevap E