Custom Search

Anlatım Biçimleri

22 Aralık 2012

Anlatım Biçimleri

Çeşitli amaçlara yönelik olarak gerçekleştirilen anlatımın etkileyici olması için çeşitli yöntemlere başvurulur. İşte, anlatımı gerçekleştirirken başvurulan bu yöntemlere “anlatım biçimleri” diyoruz. Anlatım biçimleri konu anlatımından sonra düşünceyi geliştirme yolları da mevcut.

Anlatım biçimlerini şöyle sıralayabiliriz:

  • 1) Açıklayıcı Anlatım,
  • 2) Öyküleyici Anlatım (Hikaye Etme)
  • 3) Betimleyici Anlatım (Tasvir Etme)
  • 4) Tartışmacı Anlatım

A) AÇIKLAYICI  ANLATIM:

Herhangi bir konu hakkında bilgiler vermek, bir şeyler öğretmek amacına yönelik anlatım biçimidir.

ÖRNEK: Memduh Şevket Esendal öykülerini sade ve temiz bir Türkçe’yle yazmış,öykücülükte Çehov tarzını benimsemiştir.Onun öykülerini okuyanlar eserin içinde kendilerini,çevrelerini ve hayatta karşılaştıkları kişileri bulur gibi olurlar.Esendal,günlük hayatı iyimser bir hava içinde verir.Öykülerindeki olaylar son derece basittir.

B) TARTIŞMACI ANLATIM:

Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen davranış ve düşünce biçimine yöneltmek amacıyla başvurulan bir anlatım biçimidir.Bu anlatım biçimiyle okuyucunun sahip olduğu düşüncenin değiştirilmesi amaçlanır.Yani amaç düşünce ve konularda değişiklik yapmaktır.

ÖRNEK: Edebiyat metninin dili günlük iletişim dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizde.İstiareli, aktarmalı, doğallıktan uzak bir dil olarak düşünülmüştür hep. Edebiyat sözcüğü;süslü püslü, özentili, abartmalı ve boş sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzden.Bunu da,edebiyat dilini günlük dilden apayrı gören bir anlayışa bağlayabiliriz.Oysa edebiyat dili günlük dilden tümüyle kopuk bir dil değildir. Gündelik dilin güzel, duygusal bir doku içinde yeniden düzenlenimidir bir bakıma.

C) ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM:

Bu anlatımda amaç;olayı okuyucunun gözü önünde canlandırmak,anlatmak istenileni bir olay içerisinde vermektir.Öyküleyici anlatımda olaylar oluş haline uygun olarak bir dizi halinde verilirse birbirine bağlanır.Öyküleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın anlatımıdır.Roman, hikaye ve masalların anlatımı öyküleyici anlatım biçimindedir.

ÖRNEK: Ağır adamlarla kahveye girdi Hasan.Olanları düşündü bir süre.Otursam mı oturmasam mı diye bir tereddüt geçirdi.Sonra oturdu bir köşeye isteksiz.Babadan kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardı.Öyle dalmıştı ki masasına konan çay bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti.

D) BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME):

Betimleme en yalın biçimiyle sözcüklerle resim çizme işidir.Varlıkların niteliklerini,bu varlıkların duyularımız üzerinde uyandırdıkları izlenimleri belirtmektir.Betimleme nesnelerin, varlıkların, belirgin özelliklerini tanıtıp göz önünde canlandırmaktır.Bu anlatımda okuyucunun çeşitli duyularına seslenilerek anlatılan varlıkla ilgili izlenim kazanılması amaçlanır.Bu amacın gerçekleşmesi için titiz bir gözlem gerekir.Gözlem sırasında ayırt edici özelliklerin anlatılmasına özen gösterilir.

ÖRNEK: Eski bir taş köprü geçildikten sonra fakir mahallelere giriliyor ve sefalet,bütün dehşeti ve çirkinliğiyle başlıyordu.Ortalarından akan çirkin sularında yarı çıplak çocuklarla çamurdan köpekler, eğri büğrü sokaklar… Tezekten, çamurdan yapılmış yarı yarıya toprağa gömülmüş penceresiz kulübeler…

DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Bir yazıda ileriye sürülen görüş ve düşüncenin inandırıcılığını sağlamak amacıyla yazar çeşitli yollara başvurur.Düşünceyi geliştirmek için başvurulan yöntemler şunlardır:

1) TANIMLAMA:

Bir kavrama ya da olayın belirgin özellikleriyle tanıtılmasına tanımlama denir.Tanım kısaca “nedir” sorusuna verilen cevaptır.

ÖRNEK:

  • İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücre denir.(Nesnel)
  • Yiğitlik, kahramanlık, savaş temalarını işleyen şiirlere epik şiir denir.(Nesnel)
  • Yaşam, güçlükleri yenebilme sanatıdır.(Öznel)
  • Toros dağlarının etekleri Akdeniz’den başlar.(Değil)

2) ÖRNEKLENDİRME:

İleriye sürülen soyut düşüncenin somutlaştırılması yöntemidir.Söylenmek istenilenin okuyucunun kafasında canlandırılmasını sağlayan bir yöntemdir.

ÖRNEK:

Genç Kalemler hareketi,edebiyatımıza özellikle dil konusunda yepyeni bir anlayışı getirmiştir.Türkçe kendi benliğine yavaş yavaş dönmeye başlamış;halk,aydınların yazdıklarını anlar duruma gelmiştir. 1911’li yıllarda yazan Ömer Seyfettin’i, Ziya Gökalp’i açıp okuyun, severek, anlayarak okursunuz yazdıklarını.Sözcükler, tamlamalar…hep anlayacağınız biçimdedir.

3) KARŞILAŞTIRMA:

Karşılaştırmada iki varlık, iki kavram ya da iki şey arasındaki benzerlik ve karşıtlıklardan yararlanma söz konusudur.Benzerliklerin ya da karşıtlıkların ortaya konması karşılaştırma ile olur.

ÖRNEK:

  • Özge Ali’ye göre daha çalışkandır.
  • En çok sevdiğim arkadaşım sensin.
  • Eski şiir hayali öğeleri yeni şiir ise somut öğeleri içerir.

4) TANIK GÖSTERME(ALINTI YAPMA):

Anlatılmak istenilen düşüncenin başkalarının görüşlerinden,sözlerinden yararlanarak açıklanması yoludur.Başkalarının aynı konuda söylediği sözler yazı içerisinde alıntı olarak gösterilir.Tanık olarak düşüncesine başvurulan kişinin, konusunda uzman güvenilir olması gerekir.

ÖRNEK: Mutluluk, aslında herkesin çok yakınında.İsteyen herkes, her an mutlu olabilir. Fizolof Sokrates: “Bir kitap, bir çiçek, bir kuş…ne büyük saadet!” derken bunu anlatmıyor mu?

5) SAYISAL VERİLERDEN YARARLANMA:

Düşünceyi inandırıcı kılmanın yollarından biri de sayısal verilerden yararlanmadır.İnsanlar okuduklarının sayılarla desteklendiğini görürlerse yazıyı daha da inandırıcı bulurlar.

ÖRNEK: Ada pazarı Şeker  Fabrikası 1953’te işletmeye açıldı. Kuruluşta günde 1800 ton olan pancar işleme kapasitesi 1980’de 6000 tona çıkarıldı. Bu büyük bir gelişme.

Etiketler:

Yorumlar

  1. FATMA ZEHRA dedi ki:

    çok teşşeküür edrim çok işime yaradı

    1. Taha dedi ki:

      bu yorumu yazarken kaça gidiodun ??

    2. HNC dedi ki:

      2013 nedir yaa…birçok nesilin işine yaramış bu yazı.

      1. nurdan dedi ki:

        şimdi 2019 oldu 6 senelik bir yorum

        1. Kübra dedi ki:

          Yıl 2020 Corona virüsünden dolayı okula gidemiyoruz diye tyt tekrarına başladım. 7 Yıldır öğrencilerin işine yarıyor bu konu.

      2. nurdan dedi ki:

        6 senelik bir yorummuş

        1. Can arkadaş Ayşe dedi ki:

          Öylemi canım seni çok seviyorum iyiki doğdun Nurda İyiki doğdun Nurdan canım arkadaşım

          1. Can yoldaşın Nurcan dedi ki:

            Nurda ne yav Nurdan akıllı Nurdan baksana yazıya

    3. sakoı sokim dedi ki:

      2013 te internet nasıldı amk

      1. sakoı sokimin abisi dedi ki:

        2013 de adamların dogru düzgün adı var 2019da sakoı sokim ne mk
        BU ARADA İŞİME YARADI TŞS

    4. Ömer Yağımlı dedi ki:

      Biz ort okul proje odevi için kulandım balım hoya göstercem kaç alcam

  2. BadeSuStyhorpayliksonn dedi ki:

    işime yaradı sağolunnn

  3. emre dedi ki:

    çok sağolun çok yardımcı oldu 🙂

  4. berfin dedi ki:

    Çok sağolun çokk güzel olmuşş elinize sağılık

  5. yasemin dedi ki:

    teşekkürler iyi beğendim ama biraz daha bilgi koyarsanız daha iyi olur

  6. Teog fedaisi dedi ki:

    Teşekkür ederim inşallah sınavda böyle bir soru çıkar da yaparım.

  7. melisa dedi ki:

    Çok beğendim ama biraz daha kısa olsaydı iyi olacaktı:-)

  8. Ayşegül dedi ki:

    Bencede guzel olmus eline neyine saglik

  9. sana ne dedi ki:

    Hahaha yardımcı oldu saolnnnn hahahahahah

  10. DİLARA SARIŞAHİN dedi ki:

    Bence çok ideal . Bu ödevi yapmasaydım (EMİNE YAVUZ ) Emine hoca benim çıramı yakard.ı . Yapandan allah (c.c)razı olsun .

  11. cemre görselin dedi ki:

    çok güzel tebrik ediyorum bu siteyi daha fazla çalışın bize çok yararınız oluyor

  12. furkan şahin dedi ki:

    çok güzel yapmışsınız ellerinize sağlık ancak örneklerde biraz hata var onun haricinde her şey güzel

  13. emre dedi ki:

    çok teşekkürler ödevime çok yaradı

  14. aykut altıntop dedi ki:

    teşekkürler sayenizde 2 artı alcam.

  15. emir dedi ki:

    çok teşekkür edrim yardımcı olduğnuz için sizi selam yolluyorum

  16. zek dedi ki:

    cok işime yaradı

  17. emine dedi ki:

    işime taam yaradı sağolun

  18. Adem mert dedi ki:

    çok teşekkür edrim işime yaradı:)

  19. Dilek dedi ki:

    Çok güzel harika !! Çok beğendim ve çok işime yaradı

  20. Barış dedi ki:

    adamın dibisiniz

  21. Ceyhun dedi ki:

    Öğretmenlerin Benzetmesinde yapılsa idi daha akılda kalabilirdi

  22. mehmet dedi ki:

    vaybe çok iyiii

  23. bariş dedi ki:

    teşekkürler

  24. Çalışkan Fucker dedi ki:

    Projemde yardımcı oldu saolun !

  25. Atakan dedi ki:

    Yazılıya çalışırken çok yardımcı oldu çok teşekkür ederim

  26. uqur dedi ki:

    sınava yardımcı oldu

  27. Tekin dedi ki:

    Çok güzel harika !! Çok beğendim ve çok işime yaradı

  28. Eray dedi ki:

    Cok tesekur edrim isime cok yaradi?

  29. gizem dedi ki:

    çok güzel olmuş

  30. yücel dedi ki:

    arkadaşlar izde bu siteden yapın ödevinizi

  31. elif dedi ki:

    teşekkürler

  32. Samet dedi ki:

    Siz ADAMSINIZ.

  33. SUKRAN dedi ki:

    2017 yorumu da benden olsun.. ÇOKKK GÜZELL OLMUŞ____ 🙂 <3

  34. ayşe dedi ki:

    çok güzel olmuş ellerinize sağlık

  35. seymen dedi ki:

    Tümü işe yarar. Helel ossun : )

  36. Recep dedi ki:

    Teşekkürler hocam

  37. nimet özyürük dedi ki:

    abiiiii süpersiniz

  38. PrO dedi ki:

    teşekkürler sayenizde 30 aldım

  39. Talha dedi ki:

    Elinize sağlık çok güzel olmuş

  40. deniz dedi ki:

    Çok saolun ezberledim hemende örneklerin sayısını arttırsak olmazmı

  41. Cansu Çevik dedi ki:

    ÇOK GÜZEL BİR ŞEY OLMUŞ ELLERINIZE SAĞLIK. EMEĞİ GECENLERI CANI GONULDEN TEBRIK EDERIM.♥♥♥

  42. Adam insan dedi ki:

    Sinavdan 100aldim cok sagolun.

  43. Bekar dedi ki:

    Elinize yureğinize saglik mukemmel olmus

  44. Özgür dedi ki:

    Çok teşekkürler proje odevim vardı sayenizde yüksek not aldim saolun<3

  45. Tunahan dedi ki:

    Siteniz çok iyi emeğinize sağlık.

  46. ahmet enes dedi ki:

    çok teşekkür ederim Allah sizden razı olsun

  47. Furkan dedi ki:

    İlk tablo bie işimi bitirmemi sağladi. Çok teşekkür ederim.

  48. Nihal dedi ki:

    Çok güzel olmuş kim yapmışsa ellerine sağlık çok işime yaradı

  49. Ayşegül dedi ki:

    Çok güzel işime yaradı sağolun.Emeği geçenlerin eline sağlık

    1. edebiyatteacher dedi ki:

      birebir anlatabilirim istersen canım.

  50. BEN BİR İNEGİM dedi ki:

    Cok uzun olmuş ama işime yaradı teşekkürler

  51. eda dedi ki:

    bana çok yardımcı oldu çooooook teşekkür ederim…

  52. ÖMER DÖNER dedi ki:

    Sınavım vardı bravo güzel anlattınız yarın inşallah yüz alacam sizin sayenizde

  53. Metehan erbek dedi ki:

    Süper gerçekten örneklerle anladım.teşekürler 🙂

  54. erdem dedi ki:

    kardeşim iyi olmuş helal ama kişileştirme nerede acaba?(:

  55. Manyak lan bu!!!! dedi ki:

    Adamsanız adamın dibisiniz.Kadınsanız kadının dibisiniz.Çok işimi yaradı.Sizin sayenizde 2artı alacam hihihihihi

  56. eslim esin dedi ki:

    harika saolun elinize emeğinize sağlık çok işme yaradı bunu yapmasaydım sözlü 0 dı allah yapandan razı olsun

  57. EymenKadirÖzgan dedi ki:

    Sayfa bu kadar güzel hazırlayınca bize kalan tek şey kopyala-yapıştır

  58. Samet Kımıl dedi ki:

    Kavram haritası ile konu anlatımı uyuşmuyor.

  59. Hatice dedi ki:

    Çok kötü !!!! sigara kelimesi içeriyor!!!!

    1. HNC dedi ki:

      işte aradığım yorum…neyin kafası lan bu

  60. Kerem dedi ki:

    Çok sağolun

  61. Zeynep Ela dedi ki:

    Çok sağolun çok işime yaradı

  62. merve dedi ki:

    Allah razi olsun cok teşkrlr

  63. Berke dedi ki:

    Cok saolun

  64. Yavuz F dedi ki:

    Kısa ve güzel özetlemişsiniz beğendim.

  65. berre dedi ki:

    ödevimde çok yardımcı oldunuz çok teşekkür ederim hem de sınavda aklıma daha iyi gelicek

  66. Serkan dedi ki:

    Allah razı olsun inşallah yüksek puan alacağım edebiyattan

  67. Esma dedi ki:

    Teşekkürler

  68. aleyna dedi ki:

    çok memnun kaldım Allah RAZI OLSUN

  69. Kardan1melek dedi ki:

    Çok teşekkür ederiz

  70. MKayra dedi ki:

    ENFES ellerinize sağlık

  71. Ceza-Sagopa dedi ki:

    fincan kahvem hatrına saydım bir yudumluk aşkın deli sarhoş komplo orduların gardiyanlarım neyim varki rapten gari

  72. maryjayn dedi ki:

    yani iyi fena değil ama 100 almalıyım ve bunlar benim için yeterli değil 🙁

    1. asd dedi ki:

      cok begendim ve haklısın